Hoe beïnvloeden de muzikale aspecten een filmscène?
Liam Creed
ECL Haarlem 6VWO
Januari 2024
Inhoud
Inleiding
Film is mijn favoriete kunstvorm. Het is een medium waarbij allerlei kunstmedia samen komen. Ook muziek. Ik was geïnspireerd door filmpjes op het internet waar de muziek van een filmscène wordt veranderd en de filmscène compleet anders aanvoelt. Bijvoorbeeld deze video, waarbij er verschillende muziekstukken uit diverse genres onder een scène van Pirates of the Carribean worden geplaatst.
Voor mijn Profielwerkstuk wilde ik daarom onderzoeken hoe de muzikale aspecten een filmscène beïnvloeden. Er zijn veel verschillende aspecten in muziek die je kan aanpassen. Ik heb er vier gekozen.
Het was een uitdaging om te regelen dat ik mijn profielwerkstuk in mijn eentje mocht maken zodat ik het over muziek zou kunnen doen. Ik ben blij dat het gelukt is en dat ik dit profielwerkstuk heb kunnen maken.
Hoe beïnvloeden de muzikale aspecten een filmscène?
Onderzoek
Voor mijn onderzoek heb ik 4 muzikale aspecten gekozen: Tempotempo, Dynamiekdynamiek, Timbre timbre en Toonsoorttoonsoort. Voor elk van deze muzikale aspecten heb ik ook een filmscène gekozen. Voor elke filmscène heb ik zelf de bijbehorende muziek opgenomen en een tweede versie gemaakt waarbij waarin ik dat element veranderd heb. Zo is het verschil meteen te ervaren.
Voor 'Tempo' heb ik muziek gespeeld op een laag tempo, gevolgd door een snellere versie met een hoger tempo. Voor 'Dynamiek' heb ik muziek met veel dynamiek gespeeld, gevolgd door een versie waarin alle noten een constant volume hebben. Voor 'Timbre' heb ik pianomuziek met de piano opgenomen en daarna moderne instrumenten gebruikt. Voor 'Toonsoort' heb ik de muziek opgenomen in de majeur toonsoort en daarna de toonsoort veranderd naar mineur.
Op deze manier heb ik onderzocht hoe elk van deze muzikale aspecten een filmscène beïnvloedt. Alle muziek heb ik zelf gespeeld. Niets, behalve het beeld uit de filmscenes, is van het internet gehaald.
Hypothese
Tempo
Ik verwachtte dat tempo een groot verschil zou maken. Een laag tempo had naar mijn verwachting een ontspannend effect op een scene, terwijl een hoger tempo juist meer spanning geeft.
Dynamiek
Ik verwachtte dat dynamiek kon helpen met het doorgeven van het gevoel naar de kijker en het verbinden van de muziek en de filmscène.
Timbre
Ik verwachtte dat timbre, met de variatie die ik gekozen had, niet zozeer de emotionele ervaring van de scene zou veranderen, maar dat vooral het gevoel van tijd en plaats beïnvloed zou worden, omdat ik instrumenten gebruik die uit andere tijdperken komen.
Toonsoort
Ik verwachtte dat toonsoort veel invloed zou hebben op de emotionele ervaring van de filmscène. In onze westerse cultuur wordt majeur geassocieerd met blijdschap en mineur met verdriet en angst. Dit verschil in emotie is groot en mijn verwachting was daarom dat de emotionele ervaring van een filmscène sterk beïnvloed zou worden door toonsoort.
Tempo
Dynamiek
Timbre
Toonsoort
Conclusie
Tempo
Het verschil in de ervaring van de film met het lage tempo en hoge tempo is groot. Het fragment met het lage tempo voelt rustgevend aan, terwijl de scene stressvol en gehaast voelt wanneer de muziek een hoog tempo heeft.
Dynamiek
Het verschil tussen wel en geen dynamiek is klein, maar ik merk dat het veel invloed heeft op hoe je de film ervaart. De dynamiek helpt om je in de film te trekken. Het fragment zonder dynamiek voelt statisch en emotieloos. De versie met dynamiek heeft veel meer emotie en je voelt je meer verbonden met wat je ziet.
Timbre
Ik heb geëxperimenteerd met timbres uit verschillende tijdperken. Het gebruik van instrumenten die niet uit de tijd komen waarin de film zich afspeelt voelt heel contrasterend. De synthesizers passen niet bij 19e -eeuws Engeland, maar de piano past er goed bij. De muziek met de piano verbindt meer met de filmscène.
Toonsoort
Ik merk het grootste verschil in de film met de verandering van toonsoort. De versie in majeur voelt meer opbeurend en het lijkt alsof de renners het goed doen en gaan winnen. De versie in mineur voelt heel droevig en het lijkt alsof er iets slechts gebeurd is of dat het gaat regenen terwijl ze rennen.
Discussie
Als ik een groter onderzoek had kunnen doen, waren er verschillende mogelijkheden geweest om de uitkomsten betrouwbaarder te kunnen maken. Dan zou ik bijvoorbeeld meerdere veranderingen moeten proberen testen voor elke muzikaal aspect. Bijvoorbeeld in plaats van 2 Bij toonsoorten had zou ik ook kunnen experimenteren met andere toonladders, zoals Dorisch, Lydisch, harmonisch en melodisch-mineur etc. Voor timbre had ik dan meerdere klanktexturen kunnen gebruiken, zoals ruwe en zachte klanken. Ook heb ik maar vier muzikale aspecten gekozen. ErEn er zijn er natuurlijk nog veel meer muzikale aspecten te onderzoeken, zoals toonduur en toonhoogte. Maar helaas had ik daar geen tijd voor. Wie weet kan ik er nog eens een scriptie aan wijden.
Hoe ging mijn proces voor het maken van de muziek voor mijn profiel werkstuk?
Proces Toonsoort
Na mijn zoektocht naar de geschikte filmscènes, probeerde ik als test het thema van Halloween (John Carpenter) na te bootsen en daarbij de toonsoort aan te passen. Dankzij dit experiment ontdekte ik dat ik een andere kant op wilde gaan met mijn profielwerkstuk en vooral onderzoek wilde gaan doen door het maken van muziek in plaats van bronnen lezen. Als fan van Vangelis wilde ik een compositie van hem namaken. Uiteindelijk heb ik het thema van Chariots of Fire gekozen.
Voor alle geluidsfragmenten heb ik het muziekprogramma Logic Pro gebruikt en twee externe plug-ins (Keyscape en Analog Lab).
Eerst heb ik de pianopartij geleerd. Omdat ik geen akoestische piano in huis heb, heb ik gebruikgemaakt van een MIDI-keyboard met een piano plug-in om deze partij op te nemen. Dit was handig, omdat ik later nog het type piano kon aanpassen.
Vervolgens heb ik de percussie nagebootst. Hiervoor heb ik gebruikgemaakt van witte ruis met een laagdoorlaatfilter dat oscilleert, wat resulteert in een beat. De synthbas speelt enkel een C# in 16e noten. Hiervoor heb ik ook de Logic Pro Retro Synth ingezet.
De strijkers spelen gezamenlijk een akkoord dat varieert tussen een C# en een F#. Voor deze strijkerspartij heb ik eveneens de Retro Synth toegepast, met gebruik van de preset bright strings.
Voor de synthesizer blazers, gebruikte Vangelis zelf de Yamaha CS80. Helaas bezit ik deze synthesizer niet (hij heeft een prijskaartje van zo'n €70.000). Gelukkig ontving ik bij mijn MIDI-keyboard gratis software met geluiden van de CS80, deze heb ik ingezet voor de blazers.
De compositie staat oorspronkelijk in majeur, dus nadat alle partijen af waren heb ik alle partijen omgezet naar de mineur toonsoort. Omdat ik alles had opgenomen als MIDI hoefde ik in dit geval niets opnieuw te spelen.
Toen ik hiermee bezig was, heb ik de compositie bij wijze van experiment ook atonaal gemaakt. Alle noten heb ik random een halve toon omhoog en omlaag gedaan of hetzelfde gehouden. Uiteindelijk heb ik deze versie niet gebruikt voor mijn onderzoek, want anders moest ik drie variaties van alles maken.
Ten slotte heb ik de muziek gemixt, geëxporteerd en het beeld erbij geplakt. Het beeld moest ik eerst downloaden van YouTube. Daarvoor heb ik yt-dlp gebruikt.
Het was erg leuk om de compositie en geluiden na te maken. Het was lastig om uit te zoeken wat de instrumenten precies speelden, omdat ik het zonder blad muziek heb gedaan, op het gehoor. Ik ben erg tevreden over het resultaat.
Proces Tempo
Voor ‘Tempo’ heb ik een fragment uit de film Eternal Sunshine of the Spotless Mind gekozen. Dit is één van mijn favoriete films. De film gaat over twee exen die doormiddel van een medische procedure hun herinneringen aan elkaar laten verwijderen. Als eerste heb ik weer een AI-programma gebruikt om de muziek en de stemmen te splitsen.
Voor de muziek heb ik eerst de twee akoestische gitaren met een microfoon opgenomen. Voor het eerste stuk heb ik een laag tempo van 125 bpm gebruikt.
De twee akoestische gitaren heb ik links en rechts gepand zodat je een mooi stereo geluid krijgt.
Na het opnemen van de akoestische gitaren heb ik ook elektrische gitaar met fuzz-effect opgenomen.
Voor het tweede stuk heb ik het tempo verhoogd naar 166 bpm. Omdat ik het met echte instrumenten heb opgenomen, moest ik alles opnieuw opnemen en sneller spelen.
Ten slotte heb ik de muziek weer onder het beeld geplaats. Het fragment met het hoge tempo is korter. Ik moest daarom het fragment met het lage tempo een beetje inkorten. Ik ben erg blij met het resultaat. Ik vind dat de akoestische gitaren mooi klinken.
Proces Dynamiek
Voor het aspect dynamiek heb ik een fragment gekozen uit de film The Truman Show. De film gaat over Truman, een persoon die zonder dat hij het weet op een filmset woont. Zijn leven wordt opgenomen en op televisie uitgezonden.
In dit fragment hoor je naast de oorspronkelijke muziek ook nog stemmen. Gelukkig kon ik deze stemmen isoleren met een AI-programma.
De pianopartij heb ik weer met mijn midikeyboard opgenomen. Ik heb het muziekstuk één keer opgenomen. Voor de tweede versie heb ik de opgenomen midi gedupliceerd en de velocity (oftewel het volume) voor alle noten gelijk gemaakt.
Nadat ik de muziek heb geëxporteerd kan je het verschil in dynamiek tussen de twee versies goed zien als de je de geluidsgolven bekijkt. Fragment 1 heeft veel pieken en dalen maar fragment 2 zonder dynamiek heeft er geen.
Daarna heb ik de muziek onder het filmfragment geplaatst. Ik moest wel uitzoeken waar ik de muziek het beste kon laten starten. Ik heb uiteindelijk besloten om de muziek op de zin "Meryl will be leaving Truman in an upcoming episode" te laten beginnen.
Ik ben tevreden met het resultaat. Technisch gezien is dit een klein verschil, maar ik merk dat het wel veel invloed heeft op hoe het je de film in trekt.
Proces Timbre
Ik wilde voor dit muzikaal aspect een filmscène kiezen uit een film datdie zich in een historisch tijdperk afspeelt. Ik heb een fragment gekozen uit Pride & Prejudice (1995). Het verhaal speelt zich af in 19e -eeuws Engeland. Ik vond het interessant om instrumenten te gebruiken die bij dat tijdperk passen, zoals de piano, en die te veranderen in instrumenten die daar juist totaal niet bij passen, zoals synthesizers.
Ik ben begonnen met het opnemen van de piano. Hier heb ik weer Keyscape gebruikt. De classical piano preset paste goed bij het muziekstuk.
Omdat ik alles had opgenomen als MIDI kon ik gemakkelijk de instrumenten veranderen. De pianopartij nam ik in één keer op, maar ik wilde wel graag verschillende geluiden hebben voor de melodie, de akkoorden en bastonen. Ik moest daarom nog wel de partijen splitsen.
Voor de bas heb ik een Minimoog preset gebruikt die bij mijn midi keyboard zat. De Minimoog is een monofoon synthesizer uit de jaren 70.
Voor de akkoorden heb ik weer een preset gebruikt van de CS-80.
Voor de melodie heb ik een Fender Rhodes geluid gebruikt uit Keyscape. Net als een piano maakt de Rhodes geluid met toetsen en hamers. Ze slaan alleen niet op, maar in plaats van met snaren, slaan de hamers maar op dunne metalen tanden, die trillen naast een pick-up. Het signaal wordt vervolgens versterkt door een gitaarversterker of direct opgenomen. De Rhodes is voorverhoudt zich tot een akoestische piano wat zoals een elektrische gitaar is voor tot deeen akoestische gitaar.
Daarna heb ik de muziek weer onder het beeld gezet. Net zoals bij het fragment van The Truman Show moest ik goed kijken op welk moment ik de muziek plaatste.
Ik ben blij met het resultaat. Zelf ben ik niet heel erg dol op synthesizers, maar ik vond het wel interessant om ermee te experimenteren. Het geluid van een Fender Rhodes vind ik wel geweldig. Helaas heb ik nog geen echte Rhodes, maar de Keyscape samples klinken supergoed. Het is interessant hoe het tweede fragment totaal niet bij de filmscène past.
Reflectie
Ik ben erg tevreden over mijn profielwerkstuk. Het was leuk dat ik mijn onderzoek kon doen op een manier waarmee ik vooral bezig kon zijn met het maken van muziek in plaats van bronnen te moeten lezen. Het kostte nog steeds veel tijd, maar ik heb wel veel plezier gehad en ik heb er veel van geleerd. Ik heb het profielwerkstuk zelfstandig gemaakt. Een nadeel was dat ik geen partner had die mij kon helpen en dat ik daardoor een kleiner profielwerkstuk heb. Ik heb ontdekt dat ik muziek maken voor films leuk vind, maar samen muziek maken met anderen doe ik liever dan in mijn eentje muziek opnemen.
Ik Ook ben ooik blij over met de opmaak van mijn profielwerkstuk. Omdat ik muziek en beeld gebruik in mijn profielwerkstuk was het onhandig om het in een tekstbestand te makenzetten. Gelukkig had ik al ervaring met het maken van websites in html en kon ik mijn profielwerkstuk in een site verwerken. Ik hoop dat jullie het leuk vonden om te lezen, zien en horen.
Bronnen
Films en bijbehorende componisten:
Halloween – John Carpenter
Blade Runner – Vangelis
Chariots of Fire – Vangelis
Conquest of Paradise – Vangelis
Lord of the Rings – Howard Shore
Amélie – Yann Tiersen
Taxi Driver – Bernard Hermann
Pride and Prejudice - Carl Davis
Eternal Sunshine of the Spotless Mind - Jon Brion
The Truman Show - Philip Glass
Kinolibrary. (2022, May 20).
Vangelis Composing In His Studio, 2000s
Premium Footage [Video].
YouTube.
Lord of the Rings Extended edition. (2001, December 19).
Lord of the Rings behind the scenes
[Video].
Vangelis. (2017, September 3).
Vangelis Interviews (2008)
[Video]. YouTube.
Logboek
Week 36:
2 uur georiënteerd met Vincent voor een onderwerp.
30 minuten gesprek gehad met toa met zwarte baard.
Week 37:
1 uur geprobeerd te regelen om mijn profielwerkstuk zelfstandig te kunnen maken met een
muziek onderwerp.
Week 38:
30 minuten gesproken samen met Vincent en Martijn Breebaart over hoe wij verder zullen gaan. Hierna ben ikzelfstandig aan mijn eigen onderwerp begonnen en is Vincent gestart met Leenderdt
Week 39:
30 minuten gesproken met Desiree Ceulemans.
3 uur gewerkt aan het plan van aanpak.
1 uur bronnen gezocht, bekeken en gelezen.
2 uur gezocht naar ideeën
1 uur aan website gewerkt.
Week 40:
3 uur aan website gewerkt.
30 minuten gesproken met Desiree Ceulemans en kritiek gekregen op mijn plan van aanpak.
2 uur gewerkt aan het aan aanpassen van mijn deelonderwerpen en ze kleiner gemaakt. Mijn
oorspronkelijke
deelonderwerpen waren te groot.
Week 41:
3 uur gewerkt aan mijn deelonderwerpen.
Week 42:
Geen tijd gehad voor het profielwerkstuk. Deze week was het toetsweek :(
Week 43:
2 uur gewerkt aan het recreëren van het thema van de film Halloween.
1 uur gewerkt aan het majeur.
2 uur gewerkt aan de planning van welke productten ik ga maken.
4 uur gewerkt aan Chariots of Fire.
2 uur filmscènes uitgekozen om muziekstukken op te schrijven.
Week 44:
3 uur gewerkt aan de tekst.
Week 45:
2 uur filmscènes uitgezocht.
1 uur atonale versie gemaakt voor chariots of fire.
2 uur aan de opmaak van de site.
2 uur gewerkt aan de muziek.
30 minuten met Desiree Ceulemans gepraat.
Week 46:
1 uur gewerkt aan de opmaak.
1 uur filmpjes gedownload en geëdit.
5 uur geschreven aan proces, "onderzoek" en hypothese
Week 47:
2 uur gewerkt aan de opmaak.
1 uur gewerkt aan de muziek.
1 uur geschreven.
Week 48:
2 uur gewerkt aan de opmaak.
2 uur gewerkt aan de muziek.
Week 49:
2 uur gewerkt aan de opmaak.
2 uur gewerkt aan de muziek.
Week 50:
0 uur.
Week 51:
0 uur.
Week 52:
2 uur piano opgenomen
1 uur deel onderwerpen aangepast
4 uur geschreven
3 uur gewerkt aan de muziek voor timbre
3 uur gewerkt aan de muziek voor dynamiek
Week 1:
2 uur gewerkt aan de muziek voor timbre.
3 uur geschreven.
1 uur afbeeldingen gemaakt.
Week 2:
4 uur geschreven
Week 3:
0 uur.
Week 4:
0 uur.
Week: 5
2 uur gewerkt aan de muziek voor tempo.
Totaal: 85 uur besteed aan mijn profielwerkstuk